BİNGÖL HALKOYUNLARI
Halk oyunları form ve içerik olarak yöresel olmakla beraber bölgesel özelliklerde taşımaktadır. Bingöl halk oyunları sadece Bingöl’de oynanmamakla beraber, Bingöl’e özgü oyunlardır. Özellikle kartal oyunu sadece Bingöl’de oynanmaktadır.
Bingöl’de oynanmakta olan oyunlar sadece halk oyunları ile sınırlandırılamaz. Halk oyunları yanında seyirlik-eğlencelik oyunları da bolca görmek mümkündür. Sarımsak ekme, darı ekme ve sulama vb. bir çok oyunu saymak mümkündür. Ancak bu oyunların yeni kuşak tarafından yeterince tanındığını söyleyemeyiz.
‘Oyunlar niteliklerine göre güldürücü, acıklı veya cirit oyunu gibi spora dayalı olmak üzere üç kısımda toplanabilir. İşlenen belli başlı konularda günlük yaşamdan alınan kesitler, esnaf ve meslek oyunları, tarım konulu oyunlar, çoban oyunları ve hayvan taklidi oyunlardır.’
Oyun alanının düzenli ve verimli kullanılmasına dikkat edilir. Ekipler iç içe girmemeye dikkat eder. Düğünlerde bu işle ilgili biri olur ve yönlendirmeyi yapar. Oyun düzeninin sağlanması, davula çıkış sırasının belirlenmesi ve karmaşanın olmaması için çabalar. Aynı zamanda çocukların oyun alanına girmesini engeller.
Ekip başı davula çıkar. Bazen ekip sonunda veya ekipten her hangi biri de davula çıkabilir. Ekipten biri davula çıkınca diğerleri el çırparak oyuna devam ederler. Davula çıkana para takılır. Bazen ekipte oynayan herkese para takılır. Kimi zaman baştan başlanarak sona doğru paranın yettiği yere kadar para takılır. Paranın takıldığı kişi bir süre sonra parayı yere atar veya daha para ağzındayken parayı toplayan kişi gelir parayı alır. Kimi oynayanlar ağızlarına takılan parayı hijyenik olmadığı gerekçesiyle ellerine alır. Bir süre sonra yere atar veya davulcuya verir.
Takılan parayı davulcular toplar. Para toplama işini davul-zurnacı dışında, onlarla birlikte gelen birileri yapar. Parayı toplayan kişi, paranın başka çocuklar tarafından alınmamasına dikkat eder. Bazen başka çocuklar fırsat kollar, fırsatını buldukları anda parayı alarak kaçarlar. Onun için parayı toplayan kimse her zaman paraya yakın bir noktada durur. Toplanan paranın düğün sahibi ile bir ilgisi yoktur. Çoğu zaman davul-zurnacının düğünde toplanan para dışında para talepleri olmaz. Bazen davulcular sabit para artı düğünde toplanacak para şeklinde anlaşabilirler. Genelde paranın az toplanacağı düşünülen düğünlerde bu durum yaşanır. Paranın bol olduğu düşünülen düğünlerde davulcular arasında düğünü kapma konusunda çok büyük bir rekabet yaşanır. Bu tür düğünlerde birden fazla davulcu ve zurnacı sahne alır.
Takılan paranın önemli bir kısmı davulcu ile düğün sahibinin anlaşması sonucu takılan davulcunun parasıdır. Para takmayı özendirmek için davulcu kendi parasından bozdurarak anlaştığı kişiye verir. Anlaştığı kişi bu parayı oynayanlara takar. Bunda amaç düğüne gelen diğer kişilerin oynayanlara para takmayı teşvik etmektir.